Ο δρόμος είχε τη δική του ... ιστορία - 3o μέρος
Στις 19 Απριλίου 1795 με διάταγμα της Μεγάλης Αικατερίνης άρχισε η συγκρότηση του ελληνικού ουλαμού της Οδησσού αριθμώντας 348 άτομα . Μεταξύ των Ελλήνων υπήρχαν μερικές δεκάδες ναυτικών , που υπηρέτησαν νωρίτερα στο στολίσκο του Λάμπρου Κατσώνη . Εκτός αυτού , για τους Έλληνες αποίκους στην περιοχή της Οντέσσας μοιράστηκαν 15000 δέκατα γης . Ένα δέκατο γης ήταν 1,09 εκτάρια και περίπου 110 στρέμματα . Δηλαδή συνολικά η γη που δόθηκε στους Έλληνες ήταν 1.650.000 στρέμματα γης . Με διαταγή της Αυτοκράτειρας χτίστηκαν 53 πέτρινα σπίτια . Δόθηκαν χρηματικά επιδόματα τα οποία για 10 χρόνια ήταν ελεύθερα εισφορών . Ιδρύθηκαν επίσης κηδεμονίες κάτω από την εποπτεία και επίβλεψη του Έλληνα υποπλοιάρχου Κόσογλου . Στα τέλη του 1795 στην Οδησσό από τα νησιά του Αρχιπελάγους μετανάστευσαν περίπου 100 οικογένειες από τις οποίες 27 ανήκαν σε εμπόρους . Στις 20 Σεπτέμβρη 1795 στο χορό προς τιμήν των γενεθλίων του Τσεσάρεβιτς Πάβελ Πέτροβιτς στο Βασιλικό χωριό ο Λάμπρος Κατσώνης επίσημα παρουσιάζεται στην Αυτοκράτειρα .
Ο Τσεσάρεβιτς Πάβελ Πέτροβιτς Ι ( 1754 – 1801 )
Το Βασιλικό χωριό
Γι αυτό το γεγονός που συνέβη εκείνη την ημέρα το περιοδικό της Αγίας Πετρούπολης Κάμερ – Φουριέρ αναφέρει : « Η Αυτοκρατορική Μεγαλειότης καταδέχτηκε να δώσει το χέρι της στον υψηλό επισκέπτη από τη Χερσώνα πλοίαρχο Λάμπρο Κατσώνη , τον οποίο παρουσίασε ο ανώτατος αξιωματούχος της αυλής πρίγκηπας Α. Α. Καλτσόβ – Μασάλσκυ.»
Η Μεγάλη Αικατερίνη όχι μόνο συγχωρεί τον κουρσάρο της , αλλά και ως ένδειξη της ιδιαίτερης αναγνώρισης της στρατιωτικής του ικανότητας και αξίας του επιτρέπει να παρίσταται στις δεξιώσεις και τις γιορτές στο παλάτι φορώντας το φέσι του και προσφέροντάς του μια ασημένια κονκάρδα με σκαλισμένη πάνω της την επιγραφή : « Υπό την προστασία της Αικατερίνης . Το θάνατο του προστάτη της Κατσώνη τον δέχεται σαν προσωπική τραγωδία . »
Η Μεγάλη Αικατερίνη ( 1729 - 1796 )
Κάποτε , ένα βράδυ , κατά τη διάρκεια της κουβέντας στο παλάτι Μαρλί στο Πέτεργκοφ , στο οποίο ήταν παρών ο Κατσώνης , τελειώνοντας η πρόποση και συζητώντας για τους πόνους των κάτω άκρων , ο Λάμπρος διηγήθηκε ότι γιάτρεψε κάποιο εξάνθημα που τον ταλαιπωρούσε χρησιμοποιώντας αλατούχο νερό .Τότε η Αικατερίνη , κρυφά από το γιατρό της , διέταξε να της φέρουν νερό από τη Βόρεια Θάλασσα για να λούζει με αυτό τα πόδια της . Αυτό επέφερε μεν το επιθυμητό αποτέλεσμα , αλλά αργότερα σύμφωνα με τη γνώμη του γιατρού Ρότζερσον στη μπανιέρα προκλήθηκε πιθανόν αποπληξία . Δεν είναι όμως βέβαιο , αν το μπάνιο με το αλατούχο νερό άσκησε σοβαρή επίδραση στο καρδιακό – αγγειακό σύστημα της Αυτοκράτειρας . Σύμφωνα με τον Τσιτσάγκοβ : « Υπάρχει απόσταση στη σχέση της Αικατερίνης με τον Κατσώνη κατά το τελευταίο έτος της ζωής της . Εκ του αποτελέσματος ο πάγος αυτός στη σχέση της Αυτοκράτειρας με τον κουρσάρο της ήταν αρκετό για να εφαρμόσουν τα σχέδιά τους κάποιοι στις σχέσεις της Ρωσίας με την Τουρκία .» Η Αικατερίνη ως γνωστόν πέθανε στο Βασιλικό χωριό στις 6 Νοεμβρίου 1796 . Στις 20 Δεκεμβρίου 1796 ο Πάβελ Πέτροβιτς Ι υπέγραψε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο δόθηκε εντολή στον Κατσώνη να μεταβεί στην Οδησσό και να ενταχθεί στην Μοίρα Κωπηλατών υπό τη διοίκηση του υποναύαρχου Παουστόσκιν . Ενδιαφέρον είναι το σημείωμα του Αυτοκράτορα Πάβελ Πέτροβιτς Ι για το Λάμπρο Κατσώνη : « Προς τον Κύριο Λάμπρο Κατσώνη . Αναγνωρίζουμε τον υπερβάλοντα ζήλο σας στην υπηρεσία του κράτους . Ως ένδειξη της εκτίμησής μας και της ευμένειάς μας σας στέλνουμε αυτό το βασιλικό δαχτυλίδι . Δεχτείτε με ως καλοθελητή . Πάβελ Πέτροβιτς Ι , 27 Μαρτίου 1797 . » Ήδη η Αυτοκράτειρα του έχει δωρίσει γη στην Κριμαία αποκαλώντας τον Καπετάνιο 1ου βαθμού . Εκεί , επίσης , αγοράζει κοντά στη Γιάλτα την τοποθεσία Πανάς Τσαίρ – Панас Чаир – που σημαίνει « Ιερό Λιβάδι » στην ελληνική διάλεκτο της Αζοφικής . Χτίζει το σπίτι του μέσα στο αγρόκτημά του και ονομάζει την περιοχή Λιβάδια , από το όνομα της ιδιαίτερης πατρίδας του Λειβαδιάς που βρίσκεται περίπου 120 χλμ από την Αθήνα και κοντά στον Παρνασσό και το Μαντείο των Δελφών . Εδώ , και συγκεκριμένα μετά από σχεδόν 100 χρόνια από το θάνατό του θα οικοδομηθεί η θερινή κατοικία – дача – του Αυτοκράτορα Νικολάου ΙΙ .
Η Γιάλτα όπως διακρίνεται στο βάθος από το παλάτι στα Λιβάδια
Στην Κριμαία ο πρώην κουρσάρος γίνεται ισχυρός βιομήχανος ασχολούμενος με την εξαγωγή κριμαϊκού αλατιού , σίτου , ψαριών , βότκας και άλλων εμπορευμάτων . Ο Λάμπρος μέχρι το θάνατό του , όπως και σε όλη του τη ζωή έμεινε πιστός στον εαυτό του . Ο κουρσάρος , ήρωας της ποίησης του Μπάυρον και των δημοτικών τραγουδιών , Καβαλιέρος του Αγίου Γεωργίου με πολλά παράσημα , πιστός σύμμαχος του Ορλόβ και του Πατιόμκιν στις μάχες , έζησε δραστήρια και λαμπρή ζωή για τη δόξα της Ελλάδας και της Ρωσίας . Κι όμως , η μοίρα του ήταν διαφορετική . Δεν πέθανε στο κρεβάτι του , αλλά με το στιλέτο στο χέρι . Το αίνιγμα του θανάτου του το 1805 μέχρι σήμερα δεν έχει λυθεί . Σύμφωνα με μια πρώτη μαρτυρία , το 1805 σε ηλικία 53 ετών ο Λάμπρος Κατσώνης κατευθυνόταν μόνος πάνω στο δίτροχο κάρο του στο Κέρτς για εμπορική του συναλλαγή . Στο δρόμο κάποιος ζήτησε από αυτόν να ανέβει στην καρότσα . Κουβέντα στην κουβέντα πήραν τα ποτήρια . Ο συνομιλητής του χωρίς να γίνει αντιληπτός έρριξε κρύσταλλο με δηλητήριο στο κρασί του Λάμπρου . Εκείνος ήπιε , αλλά αισθάνθηκε αμέσως κολικό πόνο στο στομάχι . Αμέσως σκέφτηκε τη δηλητηρίαση και έσυρε το στιλέτο του . Τα άλογα έφεραν μέχρι το Κέρτς 2 παγωμένα πτώματα . Η κηδεία του Λάμπρου Κατσώνη έγινε στο αγρόκτημά του στα Λιβάδια της Κριμαίας . Υπάρχει ακόμη μια δεύτερη μαρτυρία ότι έγινε στο Κέρτς . Ο τάφος του χάθηκε στα τέλη του 19ου αι . Από αυτί σε αυτί πέρασε , επίσης , μια μαρτυρία ότι ο Λάμπρος δηλητηριάστηκε από Τούρκους κατασκόπους , επειδή πολέμησε επανειλημμένα για την ελευθερία της Ελλάδας . Ο Λάμπρος Κατσώνης είχε 2 γιους από τη Τζιώτισσα γυναίκα του Μαρία – Αγγελίνα Σοφιανού , το Λυκούργο ( 1790 – 1863 ) και τον Αλέξανδρο ( 1804 – 1865 ) . Όπως και ο πατέρας , έτσι και οι γιοι του επέλεξαν τη στρατιωτική οδό . Αυτοί υπερασπίστηκαν τη Ρωσία στον πατριωτικό πόλεμο του 1812 , πολέμησαν στο ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828 – 1829 και αιχμαλωτίστηκαν στην περιοχή της Σεβαστούπολης . Ο εγγονός του κουρσάρου , ταγματάρχης Αλεξάντερ Λυκούργκοβιτς ( 1822 – 1870 ) έζησε στο Ταγκανρόγκ όπως προαναφέραμε , υπηρέτησε στο Ναυτικό της Μαύρης Θάλασσας και αργότερα μετατέθηκε στο στόλο της Βαλτικής . Το 1869 ο Αλέξανδρος προσφέρει ως δώρο στο βασιλιά της Ελλάδας Γεώργιο Ι τα όπλα του μυθικού ήρωα παππού του , τα οποία ο βασιλιάς δέχτηκε με ευγνωμοσύνη και τοποθέτησε για αιώνια παρακαταθήκη στο Πολεμικό μουσείο δίπλα στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας . Ο γιος του Αλέξανδρου , Σπυρίδων , έγινε γνωστός νομικός και συγγραφέας , ειδικός της ιστορίας της αρχαίας Ταυρίδας . Το βιβλίο του « Στην άγρια φύση της Κριμαίας » - « в дебрях Крыма » είναι πολύ γνωστό στην Ουκρανία . Οι Έλληνες όμως δεν ησύχασαν με τον εθνικό τους ήρωα . Έδωσαν το όνομά του στο υποβρύχιο που κατασκευάστηκε το 1927 στη Γαλλία . Το « Λάμπρος Κατσώνης » βύθισε το γερμανικό υποβρύχιο UJ-2101 στις 19 Σεπτέμβρη του 1943 στο Αιγαίο . Επίσης το 1980 έδωσαν το όνομα του Λάμπρου Κατσώνη στο υποβρύχιο S-115 τύπου Teng που κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ . Ο Άγγλος ποιητής και φιλέλληνας Λόρδος Τζώρτζ Γκόρντον Μπάυρον σε ένα απόσπασμα της 2ης ωδής του ποιήματός του « Η νύφη της Αβύδου » - Абидосское невеста – του 1813 γράφει :
... Με την ελπίδα της λευτεριάς ,
εδώ ο Λάμπρος και οι περήφανοι γιοι του .
Με τους φίλους κάνει τα σχέδια της μάχης .
Στο βορρά φέρνουν το όνειρο από την πυρκαγιά
σηκώνοντας στον ουρανό τη μοιραία οργή τους ...
Τζώρτζ Γκόρντον Μπάυρον ( 1788 – 1824 )
Στην υποσημείωση αυτού του ποιήματος ο Τζώρτζ Μπάυρον δίνει μια σημαντική πληροφορία : « Λάμπρος Κατσώνης , Έλληνας ξακουστός για τον αγώνα του το 1789 – 1790 για την ανεξαρτησία της πατρίδας του . Εγκατέλειψε τους Ρώσους για να γίνει πειρατής . Αυτός και ο Ρήγας είναι οι 2 μεγαλύτεροι Έλληνες Επαναστάτες . »
